20 jaar na de val van de muur lijkt de cultuur van het modernisme uit de periode van het atoomtijdperk een stuk geschiedenis wat ver achter ons ligt. In onze huidige samenleving waarin sprake is van een snel om zich heen grijpende digitale revolte, lijkt die periode een stuk historie wat in de canon kan worden bijgezet naast blokken als bijvoorbeeld de
Renaissance of de Romantiek. Toch zullen we ook het nabije verleden moeten begrijpen om de toekomst in te kunnen gaan.
Het blijft daarbij intrigerend om te zien hoe zo kort na de Tweede Wereldoorlog de samenleving zich optimistisch instelde naar aanleiding van de ontwikkelingen van de technologie. De World Expo van 1958 in Brussel, met haar icoon het Atomium, was voor Europa de officiële start in het atoomtijdperk. In de paviljoens van de USA en de Sovjet-Unie op deze World Expo was zichtbaar hoe de Koude Oorlog werd aangegaan door te
wedijveren om technologische superioriteit. De Sovjets demonstreerden
midden in hun paviljoen de Spoetnik, de eerste satelliet die in 1957 in
een baan om de aarde vloog, terwijl de Amerikanen in hun paviljoen de
American Way of life propageerden, met voor ieder huishouden een
glimmende wasmachine, koelkast en televisietoestel.
De inzet van deze confrontatie was de toekomst van de mensheid, volgens de ideologieën van het communisme en het kapitalisme. Waren deze futuristische visies bedoeld als uitzicht op een toekomstig Utopia, de Koude Oorlog kende door de wapenwedloop ook de nachtmerrie van een nucleaire Holocaust, en het einde van onze planeet door vervuiling en over-industrialisatie. Deze tegenstelling is kenmerkend voor het
Atoomtijdperk, en is bijvoorbeeld treffend weergegeven in ?Dome over Manhattan? een fotomontage uit 1962 van Buckminster Fuller. Hierin gaan utopia en dystopia zelfs samen onder de overkapping van een stukje New York, wat niet alleen de utopische mogelijkheid van een klimaat gecontroleerde eco-city symboliseerde, maar ook de potentie van een shelter tegen de fall-out, als gevolg van een nucleaire oorlog.
Deze tegenstelling tussen Utopia en Dystopia zien we terug in vele
aspecten van het dagelijkse leven in het atoomtijdperk. Design speelt hierin een belangrijke rol, als propaganda competitie op het gebied van architectuur en stadsplanning maar ook als vormgeving van high-technology en gebruiksvoorwerpen uit de directe omgeving. Tijdens het GOGBOT festival is een selectie uit de unieke DDR-design verzamelingvan de Berlijnse cultuurjournalist en designcurator Günther Höhne tentoongesteld.
GOGBOT festival toont diverse invalshoeken op een culturele periode waarbij in 1947 beide wereldmachten in staat waren elkaar met atoomwapens te vernietigen en waarbij 20 jaar later mensen op de maan rondliepen. Vanuit de kunst en cinema werd destijds kritisch gekeken naar het Amerikaanse militaire en culturele imperialisme, zoals door Robert Rauschenberg in het Amerikaanse paviljoen op de Biënnale van Venetië in 1964. Eind jaren zestig stond een jonge generatie op die protesteerde tegen de oorlog in Vietnam en de vervuiling van het milieu. De welvaart in het westen bood jongeren in die tijd de mogelijkheid tot Drop-Out, en werden in de ?counterculture? communes opgericht in de woestijn van California en New Mexico. Ook werden graffiti?s aangebracht op de muren van de Sorbonne Universiteit in Parijs. De Italiaanse kunstenaar Mario Merz zocht met zijn archetypische iglovormen een schuilplaats voor een wereld zonder privé bezit..niet voor niets staan op het Oude Marktplein tijdens GOGBOT diverse van deze iglovormen opgesteld voor expositie.
Daarbij is in het gehele GOGBOT festival opvallend veel aandacht voor kunst afkomstig uit de stad Berlijn. Ook na de val van de muur blijft Berlijn een permanente hotspot in Europa. Kunstenaars uit heel Duitsland en uit geheel Europa trekken naar Berlijn, zoals de Deen Jacob Kirkegaard, tijdens GOGBOT in Enschede met een installatie over Tsjernobyl, of de Engelse kunstenaar Frank Barnes van Robocross met een drummende robot die o.a. Blizkrieg Bop van The Ramones perfect naspeelt. Voor het muziekprogramma zijn Alec Empire van Atari Teenage Riot en ook het vernieuwende JazZstepPa afgereisd naar Enschede. Ook verder naar het Oosten is onderzoek verricht naar Atompunk. Na een samenwerking met het Russisch Internationaal Filmfestival, zijn in Moskou en St Petersburg Atompunk presentaties voorbereid met Russische kunstenaars als Katia Pugach en het collectief the Neverporn Community.
Om het wereldwijd nieuwe concept Atompunk te ontwikkelen, is er in cyberspace sinds december 2008 een Atompunk mailinglist opgezet, aangezwengeld door PLANETART en WIRED editor en blogger Bruce Sterling. De postings van Adam Rothstein, Michael Doyle en vele anderen zijn een onuitputtelijke inspiratiebron geweest bij het ontwikkelen van het tentoonstellingsprogramma voor GOGBOT 09. Ook de serie workshops, cult comix in het PLANETART Medialab in Amsterdam in het voormalige Volkskrantgebouw vanaf februari hebben hiertoe bijgedragen. Mede dankzij deze voortrajecten is een concept ontwikkeld voor een festival dat in staat blijkt om diverse fondsen en overheden te overtuigen om ondersteuning te verlenen, waardoor GOGBOT nog meer dan andere jaren een festival is geworden dat zich op diverse fronten onderscheidt.
Met een uniek concept, om actuele crossmediale hedendaagse kunst te presenteren in de openbare ruimte van een stadscentrum, dat doorgaans voor een breed publiek wordt gebruikt voor amusement en ontspanning brengt GOGBOT een kunstprogramma waarbij het publiek wordt uitgedaagd om te participeren in het Atompunk thema met o.a. workshops , interactieve installaties en speelse gamehacks. Een festival dat zich onderscheidt met een tentoonstellingsprogramma van spraakmakende en internationale kwaliteit en dat daarnaast met de jaarlijkse Youngblood Award voor Nederlandse kunstacademie graduates een stimulerend platform biedt voor jong talent.
